Για χιλιετίες ήταν γνωστό ότι το μάσημα φύλλων κόκας μούδιαζε το στόμα.
Το 1884, σχεδόν τριάντα χρόνια μετά την απομόνωση της κοκαΐνης από τα φύλλα κόκας, έγινε η πρώτη επιτυχημένη χρήση κοκαΐνης σε οφθαλμικές σταγόνες, για την αναισθησία του επιπεφυκότα και του κερατοειδούς. Αυτή η πρώτη εφαρμογή στη δυτική ιατρική, από τον αυστριακό οφθαλμίατρο Karl Koller, διαδόθηκε αστραπιαία, η κοκαΐνη έγινε το φάρμακο για κάθε πόνο και κυρίως, έθεσε τη βάση για την απογείωση της τοποπεριοχικής αναισθησίας.
Τα σύγχρονα τοπικά αναισθητικά (οι διάφορες -καΐνες), δηλαδή οι μη ψυχοτρόποι απόγονοι της κοκαΐνης, δρουν μπλοκάροντας τα νεύρα που μεταβιβάζουν τον πόνο στον εγκέφαλο. Με τη δράση τους αδρανοποιούν τα νεύρα στο σημείο της ένεσης, γι’ αυτό αισθανόμαστε την αντίστοιχη περιοχή νεύρωσης μουδιασμένη ή σαν ξένο σώμα και συνήθως δεν μπορούμε να κουνήσουμε το επηρεασμένο άκρο. Με την αιμάτωση της περιοχής της ένεσης, γίνεται σταδιακό ξέπλυμά του τοπικού αναισθητικού προς τη συστηματική κυκλοφορία του αίματος και επανέρχεται η αισθητικότητα.
Σε αντίθεση με τα ενδοφλέβια και εισπνεόμενα αναισθητικά, ο μηχανισμός δράσης των τοπικών αναισθητικών έχει κατανοηθεί πλήρως σε μοριακό επίπεδο. Έχει να κάνει με την απόφραξη των διαύλων (πόρων) νατρίου της κυτταρικής μεμβράνης του άξονα ή της απόληξης του νευρικού κυττάρου. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, τα νεύρα, που λειτουργούν σαν ίνες καλωδίου, να παύουν να είναι αγώγιμα στο ηλεκτρικό ερέθισμα του πόνου (στην περίπτωση των αισθητικών νεύρων). ‘Ετσι, πραγματοποιούνται οι κεντρικοί και περιφερικοί νευρικοί αποκλεισμοί και η τοπική αναισθησία.
