Το Περιφερικό Νευρικό Σύστημα (ΠΝΣ) ξεκινά από τις νευρικές ρίζες του νωτιαίου μυελού αμέσως μετά την έξοδό τους από τη σπονδυλική στήλη. Οι νευρικές ρίζες μετά την έξοδό τους διαπλέκονται και δημιουργούν τα ανατομικά νευρικά πλέγματα (με πιο χαρακτηριστικά το βραχιόνιο και το οσφυοϊερό).
Από τα πλέγματα τελικά προκύπτουν τα περιφερικά νεύρα, που διαγράφοντας μικρότερη ή μεγαλύτερη διακλαδιζόμενη πορεία, φτάνουν και νευρώνουν όλα τα μέρη του σώματος, με τις λιγότερο ή περισσότερο διαφοροποιημένες μικροσκοπικές νευρικές απολήξεις τους.
Η περιφερική νεύρωση είναι αισθητική και κινητική. Η αισθητική νεύρωση μεταφέρει με τα νεύρα από την περιφέρεια προς το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ) τον πόνο, το αίσθημα της αφής, της θερμοκρασίας και την ιδιοδεκτικότητα (αίσθηση της θέσης των μελών του σώματος). Η κινητική νεύρωση μεταφέρει με αντίστροφη πορεία μέσα στα νεύρα, τις εντολές του ΚΝΣ για τον τόνο, τη στάση και την κίνηση του σώματος.
Με την περιοχική αναισθησία ενίουμε τοπικά αναισθητικά (με ή χωρίς πρόσθετα φάρμακα) σε κάποιο σημείο στο ΠΝΣ. Έτσι, μπλοκάρουμε είτε πλέγμα είτε περιφερικά νεύρα, με αποτέλεσμα την απώλεια της αισθητικότητας και της κινητικότητας αντίστοιχου μέρους του σώματος (συνήθως μέλους ή άκρου μέλους), για πολλές ώρες. Σε επόμενο άρθρο θα δούμε πως δρουν τα τοπικά αναισθητικά στο σημείο της έγχυσης τους.
Στην τεχνική της περιοχικής αναισθησίας χρησιμοποιούμε τα οδηγά ανατομικά σημεία της επιφάνειας του σώματος (anatomical landmarks). Παλιότερα, ο αναισθησιολόγος προσπαθούσε με τη βελόνα να ερεθίσει τα νεύρα (έκλυση παραισθησίας) και ανάλογα με την αντίδραση και απόκριση του ασθενούς προσδιόριζε αδρά την επιθυμητή θέση της βελόνας.
Στη συνέχεια, η περιοχική αναισθησία εξελίχθηκε πολύ με τη χρήση του περιφερικού νευροδιεγέρτη, μιας συσκευής που μεταφέρει κατάλληλο ηλεκτρικό παλμό στη μύτη της βελόνας, για να διεγείρει το υπό στόχευση νεύρο. Έτσι, δεν είναι απαραίτητη η συνεργασία του ασθενούς για τον εντοπισμό της σωστής θέσης για την έγχυση του τοπικού αναισθητικού. Σήμερα, εξαπλώνεται όλο και περισσότερο η χρήση υπερήχων, με τους οποίους έχουμε σε πραγματικό χρόνο απεικόνιση της προώθησης και ακριβούς θέσης της βελόνας στα εσωτερικά ανατομικά περάσματα των περιφερικών νεύρων.
Με την περιοχική αναισθησία μπορούμε να πραγματοποιήσουμε πληθώρα ορθοπεδικών επεμβάσεων, συνήθως συνδυάζοντάς την με κάποιου βαθμού καταστολή ή γενική αναισθησία. Η παρουσία και ενεργός εμπλοκή του αναισθησιολόγου σε κάθε εφαρμογή νευρικών αποκλεισμών, όσο περιφερικά κι αν εκτελούνται, είναι καθοριστικής σημασίας για την ασφάλεια και άνεση του ασθενούς.
