Το κάπνισμα είναι μια θανατηφόρα συνήθεια που βλάπτει την υγεία με αμέτρητους τρόπους. Η διακοπή του δεν είναι εύκολη, γιατί η καπνιζόμενη νικοτίνη δρα εθιστικά και επιπλέον, η χορήγησή της από άλλες οδούς (διαδερμικά, τσίχλα) συνήθως από μόνη της δεν είναι αρκετή για τη διακοπή του.
Οι κακοήθειες εξαιτίας του καπνίσματος είναι πάμπολλες, αλλά δεν θα αναπτύξουν καρκίνο όλοι όσοι καπνίζουν, ούτε μόνο όσοι καπνίζουν πολύ. Οι βλάβες όμως που προκαλεί το κάπνισμα στους πνεύμονες και τα αγγεία, αν και σε διαφορετική βαρύτητα κατά περίπτωση, είναι βέβαιες για όλους τους καπνιστές και σταδιακά επιδεινούμενες ανάλογα με το βαθμό έκθεσης στο κάπνισμα.
Αυτές οι βλάβες στα αγγεία προκαλούν εκτός άλλων υπέρταση, στεφανιαία καρδιοπάθεια, αρρυθμίες, παναγγειοπάθεια (νεφρικά, εγκεφαλικά και περιφερικά αγγεία), χρόνια βρογχίτιδα, εμφύσημα και υποχρεώνουν σε χρόνια χρήση φαρμακευτικής αγωγής. Όλα αυτά απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή από τον αναισθησιολόγο στην προεγχειρητική εκτίμηση και προετοιμασία, καθώς και το διεγχειρητικό και μετεγχειρητικό σχεδιασμό, όταν οι ασθενείς αυτοί πρόκειται να χειρουργηθούν.
Όσο όμως και να είναι προσεκτικός ο αναισθησιολόγος, είναι μεγαλύτερη η πιθανότητα δυσκολότερης ανάρρωσης από το χειρουργείο για ένα καπνιστή, από ότι αν ο ίδιος ασθενής δεν κάπνιζε. Αυτό γίνεται ακόμα πιο σημαντικό μετά από βαρύτερες επεμβάσεις, όπου είναι τουλάχιστον 2,5 φορές μεγαλύτερη για τον καπνιστή η πιθανότητα εμφάνισης μετεγχειρητικών επιπλοκών από το αναπνευστικό, όπως είναι η πνευμονία και η αναπνευστική ανεπάρκεια και από τα αγγεία, όπως είναι η καρδιακή ισχαιμία, το έμφραγμα, το εγκεφαλικό επεισόδιο, η οξεία νεφρική ανεπάρκεια και η θρόμβωση.
Διαβάζοντας βέβαια τα παραπάνω, ο καπνιστής δεν θα πρέπει να είναι αρνητικός σε μια ευεργετική επέμβαση, γιατί η πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών μπορεί να είναι αυξημένη, αλλά συνήθως όχι απαγορευτικά. Απλά, τα υπέρ και τα κατά θα πρέπει να σταθμίζονται κατά περίπτωση ασθενούς, πάθησης και επέμβασης. Εξάλλου και οι τυχόν επιπλοκές κατά κανόνα αντιμετωπίζονται πλήρως.
Όμως υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορεί να κάνει ο καπνιστής πριν από επικείμενο χειρουργείο:
- Κατ’ αρχή δεν θα πρέπει να διακόπτει τη φαρμακευτική αγωγή του, εκτός κι αν ρητά του υποδειχθεί κάτι από την ιατρική του ομάδα.
- Η διακοπή του καπνίσματος έχει νόημα, εφόσον ξεκινήσει τουλάχιστον ένα μήνα πριν από ένα προγραμματισμένο χειρουργείο.
- Αν αυτό δεν είναι εφικτό, τότε βοηθά η ελάττωση του καπνίσματος τις μέρες ή βδομάδες πριν το χειρουργείο και η πλήρης αποχή τις τελευταίες 12 ώρες (για να δοθεί χρόνος να αποβληθεί το τοξικό για το αίμα μονοξείδιο του άνθρακα και η νικοτίνη).
- Συνιστάται ήπια άσκηση μέρες ή βδομάδες πριν το επικείμενο χειρουργείο, για βελτίωση της φυσικής κατάστασης, εφόσον αυτό είναι εφικτό και επιτρεπόμενο.
- Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να αποφευχθεί το κάπνισμα στην άμεση μετεγχειρητική περίοδο, γιατί εκτός των άλλων επιβραδύνει την επούλωση και αυξάνει την πιθανότητα διαπύησης και διάσπασης του χειρουργικού τραύματος.
Οι καπνιστές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι τα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος είναι σημαντικά, όποτε κι αν το αποφασίσουν, όσο κι αν έχουν καπνίσει. Βέβαια ο απεθισμός από τη νικοτίνη και η ψυχολογική απεξάρτηση από τη συνήθεια του καπνίσματος δεν γίνονται όσο απλά λέγονται. Όμως, υπάρχει σήμερα εύκολη πρόσβαση σε ιατρεία διακοπής καπνίσματος, δημόσια και ιδιωτικά, που εφαρμόζουν δοκιμασμένα επιστημονικά πρωτόκολλα με τη χρήση συνδυασμού φαρμακευτικών, παρεμβατικών (πχ. βελονοθεραπεία) και συμβουλευτικών – υποστηρικτικών τεχνικών, που κάνουν τη διακοπή πολύ πιο εύκολη.
Η νικοτίνη είναι εθιστικός παράγοντας και ξέρουμε ότι προκαλεί σημαντικές βλάβες στην καρδιά και τα αγγεία. Πρακτικά όμως, η νικοτίνη δεν προκαλεί καρκίνο. Είναι ο καπνός του τσιγάρου, άσχετα με το αν είναι «βαρύ» ή «ελαφρύ» σε νικοτίνη, που περιέχει εκατοντάδες καρκινογόνες ουσίες. Γι’ αυτό, πολλές ιατρικές εταιρείες ενθαρρύνουν τη στροφή των καπνιστών που έχουν αποτύχει να διακόψουν το κάπνισμα, προς το άτμισμα νικοτίνης. Παρότι ο ατμιστής συνεχίζει να προσλαμβάνει νικοτίνη και το άτμισμα έμπεριέχει γνωστούς αλλά και άγνωστους ακόμα κινδύνους, τα έως τώρα δεδομένα δείχνουν ότι είναι σημαντικά λιγότερο επιβλαβές από το κάπνισμα για αυτούς αλλά και τους παρεισπνέοντες.
Ένα εξαιρετικό βοήθημα, που διαβάζεται σε ένα απόγευμα, για όσους σκέπτονται τη διακοπή του καπνίσματος είναι το πόνημα του Θανάση Αποστόλου, «Πως να Απαλλαγείτε από το Κάπνισμα Πανεύκολα!», που θα βρείτε δωρεάν εδώ.
