Αναισθησία, Βασικές έννοιες, Ενημέρωση κοινού, Ιατρική

Αναισθησιοχειρουργική επέμβαση. Η συνεργική σύνθετη ιατρική πράξη πίσω από κάθε χειρουργείο.

Με την έλευση της σύγχρονης αναισθησίας, η χειρουργική έπαψε να περιορίζεται σε επιλογές και αποτελεσματικότητα και να αφορά βάρβαρες ιατρικές πράξεις, συνυφασμένες με έντρομους δύσμοιρους ασθενείς. Ο χειρουργικός ασθενής μπορεί πια να αποφασίζει για την ενδεικνυόμενη χειρουργική θεραπεία που του προτείνεται, χωρίς τον τρόμο μιας εμπειρίας γεμάτης πόνο και αγωνία. Και κυρίως, χωρίς τον φόβο του επικείμενου θανάτου, που πολλές φορές ήταν αποτέλεσμα της χειρουργικής επέμβασης αυτής καθαυτής και όχι της νόσου του. Στο μεταξύ οι χειρουργοί είχαν πάψει να είναι κουρείς και εκδοροσφαγείς, αλλά εκπαιδευμένοι γιατροί. Το ίδιο έγινε σιγά σιγά και με τους αναισθησιολογους που αρχικά ήταν φοιτητές ιατρικής ή νοσηλευτές.

.jpg
Ακρωτηριασμός κνήμης χωρίς αναισθησία, 18ος αιώνας. (Image credit: Wellcome Collection)

Τα τελευταία 160 χρόνια, ο όρος χειρουργική επέμβαση έχει αναγκαστικά επεκταθεί και ουσιαστικά υποδηλώνει την αναισθησιοχειρουργική επέμβαση στην οποία υποβάλλεται στην πραγματικότητα ο ασθενής, αφού κάθε χειρουργείο είναι ταυτόχρονα αναισθησιολογική και χειρουργική επέμβαση στο σώμα του ασθενούς. Η αναισθησιοχειρουργική λοιπόν επέμβαση, αφενός από τη μεριά του χειρουργού επικεντρώνει στο πάσχον όργανο του σώματος, προσφέροντας εξειδικευμένη χειρουργική θεραπεία, αφετέρου από τη μεριά του αναισθησιολόγου εμπεριέχει την υποστήριξη του ασθενούς συνολικά ως λειτουργούντος ανθρώπινου οργανισμού, με στόχο όχι απλά να μην αισθανθεί αυτός κάτι, αλλά κυρίως ώστε να αντεπεξέλθει της απαιτητικής δοκιμασίας του χειρουργείου με ασφάλεια για την υγεία και τη ζωή του.

Αναισθησιοχειρουργική επέμβαση σε εξέλιξη. (imperial.ac.uk/news/image/mainnews2012/28634)

Σήμερα, δεν μπορεί να εννοηθεί χειρουργείο χωρίς αναισθησία, παρά μόνο σε εικονική εκπαίδευση χειρουργών σε ομοιώματα. Σε όλες τις περιπτώσεις, τουλάχιστον δύο γιατροί διαφορετικών ειδικοτήτων, εκ των οποίων ο ένας είναι πάντα αναισθησιολόγος, είναι απαραίτητο να συνεισφέρουν έμπρακτα την επιστημονική ιατρική γνώση και εμπειρία τους, για την επίτευξη του επιθυμητού θεραπευτικού αποτελέσματος. Άσχετα με το πόσους βοηθούς – ιατρούς ή μη – κατά περίπτωση χειρουργείου, μπορεί να χρειάζεται ο καθένας τους. Η σχέση χειρουργού και αναισθησιολόγου είναι παραπληρωματική, αφού και οι δύο είναι απαραίτητοι για το χειρουργείο και ο ένας δεν μπορεί να αντικαταστήσει ούτε να υπάρξει χωρίς τον άλλο. Σε μια πολύ κοινότυπη παρομοίωση, αν ο ασθενής είναι το αεροπλάνο, ο αναισθησιολόγος είναι ο πιλότος και ο χειρουργός ο μηχανικός που το επισκευάζει εν πτήσει.

.jpg
Παραπληρωματική σχέση χειρουργού αναισθησιολόγου. (© Λ. Αθανασίου, 2018)

Στην εποχή μας, εξαιτίας της διεύρυνσης της ενασχόλησης του αναισθησιολόγου με την προετοιμασία για το χειρουργείο και την αποθεραπεία του ασθενούς, πιο ακριβής τίτλος γι’ αυτόν είναι «Περιεγχειρητικός Ιατρός»Ένας σημαντικός λόγος που η συνεισφορά της αναισθησίας τείνει να υποτιμάται, είναι ότι η αναισθησία δεν αποτελεί από μόνη της θεραπεία, αλλά το απαραίτητο ιατρικό μέσο, που επιφέρει το επιθυμητό χειρουργικό αποτέλεσμα. Επιπλέον, η μη ακριβής χρήση ή παράλειψη λέξεων ιδιαίτερα όταν αφορά ορολογία, εύκολα δημιουργεί καίριες σημασιολογικές παρερμηνείες. Όταν λέμε «αναισθησιολόγος», περιορίζουμε τη δράση του, παραπέμποντας μόνο στην απώλεια των αισθήσεων. Παραβλέπουμε τον πολύ πιο σημαντικό ρόλο του αναισθησιολόγου στην υποστήριξη των ζωτικών λειτουργιών του ασθενούς, ενάντια στην απορρύθμιση και έως και θανατηφόρα προσβολή που μπορεί να τους επιφέρει η κύρια χειρουργική νόσος, η ίδια η επέμβαση, τυχόν συνυπάρχουσες νόσοι και φαρμακευτικές αγωγές, αλλά και τα ίδια τα αναισθητικά φάρμακα που χορηγούνται. Παρομοίως, όταν λέμε «χειρουργική επέμβαση», αντί για το πραγματικό «αναισθησιοχειρουργική επέμβαση», επικεντρώνουμε στο καθαρά χειρουργικό μέρος και ξεχνάμε το θεμελιώδες κομμάτι που κατέχει η αναισθησία στην επιτέλεση κάθε χειρουργείου. 

Φυσικά δεν είναι πρόθεσή μας εδώ, η αλλαγή της ορολογίας. Όμως, κάθε φορά που μιλάμε για Χειρουργική Επέμβαση ας θυμόμαστε ότι η επέμβαση είναι Αναισθησιοχειρουργική, με όλα όσα αυτό σημαίνει.

Οι σκέψεις σας