Είδη αναισθησίας – Καταστολή

Αφού είδαμε τον ορισμό και τα γνωρίσματα της γενικής αναισθησίας, στη συνέχεια θα αποσαφηνίσουμε την έννοια, τα χαρακτηριστικά και το βάθος της καταστολής.

Η ανάγκη για καταστολή και το βάθος της καθορίζονται από το είδος της επέμβασης και την ψυχολογία του ασθενούς. Ελάχιστη καταστολή και αγχόλυση πετυχαίνουμε για παράδειγμα για την πραγματοποίηση μιας αξονικής τομογραφίας. Με την ενσυνείδητη καταστολή μειώνεται το επίπεδο συνείδησης, αλλά ο ασθενής υπακούει σε απλές εντολές (πχ σε μια επέμβαση αφαίρεσης πολύποδα μύτης). Κατά την υπνοκαταστολή που θυμίζει ύπνο, (πχ για κολονοσκόπηση), για να υπακούσει ο ασθενής χρειάζεται πιο έντονο και επίμονο ερέθισμα. Θυμίζουμε ότι γνώρισμα της γενικής αναισθησίας είναι η έλλειψη αντίδρασης σε χειρουργικό ερέθισμα.

Η καταστολή πολύ συχνά συνοδεύει επεμβάσεις που γίνονται με τοπική αναισθησία ή νευρικό αποκλεισμό. Προκαλείται με τη χρήση ελεγχόμενης δόσης ενδοφλέβιων αγχολυτικών ή υπναγωγών φαρμάκων, εισπνεόμενων αναισθητικών ή συνδυασμού τους, που δρουν στον εγκέφαλο, όπως και στη γενική αναισθησία. Συχνά χορηγούμε και ενδοφλέβια αναλγητικά (συνήθως οπιούχα) που ενισχύουν την καταστολή.

Από την ελαφριά αγχόλυση μέχρι την βαθιά γενική αναισθησία υπάρχει μια συνεχόμενη διαβάθμιση. Το βάθος καθορίζεται από τις δόσεις των φαρμάκων, την ευαισθησία του ασθενούς και την ικανότητα του αναισθησιολόγου. Με το βάθος της καταστολής επέρχεται ανάλογος επηρεασμός των ζωτικών λειτουργιών (αναπνοή, αρτηριακή πίεση κλπ). Η ασφάλεια κατά την καταστολή επιβάλει να χορηγείται από εκπαιδευμένους αναισθησιολόγους, κάτω από αυστηρές προϋποθέσεις, όπως και η γενική αναισθησία, γιατί, όπως καταλαβαίνουμε, σημαντική καταστολή των ζωτικών λειτουργιών μπορεί να έρθει απρογραμμάτιστα και η ανάγκη για την υποστήριξή τους να είναι επιτακτική.

Ένας άλλος όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την φροντίδα αναισθησιολόγου σε περιπτώσεις που χορηγείται άλλοτε άλλου βάθους καταστολή είναι η αναισθησιολογική παρακολούθηση του ασθενούς (Monitored Anesthesia Care – MAC).

Ο αδόκιμος όρος μέθη χρησιμοποιείται κατά κόρο για τις περιπτώσεις που χορηγείται καταστολή και προκαλεί παρανοήσεις, κάποιες φορές σκόπιμα. Σε επόμενο κείμενο θα αναφερθούμε σε αυτό.